Link castellano

2015(e)ko apirilaren 15(a), asteazkena

Itsasargia odolean

Gaur Marinaren historia liluragarria ezagutuko dugu. Eskerrik asko gure adiskide Iriari (@irirarara) ondorengo idatzian bere sentimendu guztia jasotzeagatik eta Marinari, bere bizipenak gurekin partekatzeagatik:


Itsasoaren soinua. Bakardadea. Naturako bakea. Asfaltoaren urruntasuna. Itsasargiak misterioz, erromantizismoz eta nostalgiaz inguraturik izan ohi dira. Itsasargi batean bizitzea izan liteke bizitza idilikoa, nobeletakoa, ametsetakoa. Nahiz eta Marinak esaten digun berarentzat beti izan dela "oso bizimodu normala". Bere genetan itsasargiak daramatzan batek esaten du: "Historia nire ama aldeko birraitonatik dator eta, gero, nire ama eta aita aldeko aitona-amonetatik" dio. Itsasargiei lotutako zuhaitz genealogiko oso bat.

23 urte zituela, Bartzelonara bizitzera joan zenean hasi zen benetan baloratzen "paradisuzko tokietan bizitzeagatik eduki zuen zorte handia, eta ez eguna nolakoa den ikusteko leihotik burua atera behar izaten den etxebizitza batean". Ordura arte estatu osoan zehar banatutako bost itsasargitan bizi izan zen. Bere ama ere Almeriako itsasargi batean hazitakoa zen eta bere aitak Kanariar eta Balearretako itsasargietan igaro zuen haurtzaroa. "Heldu izan zirenean erabaki zuten horixe zela beraiek nahi zuten bizimodua eta Madrilera joan ziren beraiek ere farozain izateko oposizioak egitera. Han ezagutu eta maitemindu ziren".

Elkarrekin hastera zihoazen bizitza berri horretan lehenengo destinoa Vigo-ko itsasadarraren erdian zegoen uharte urrun bat izan zen, itsasgoran isolatuta geratzen zena. Han bizi izan zen Marina bere lehen urteetan, gero, hiru urte zituela, Almeriako itsasargi batera joan ziren arte. "Nire gurasoek egunero 80 kilometro egiten zituzten ni haurtzaindegira eraman eta beste haurrekin egon nendin" esaten du. Izan ere, ezer baino lehen, bere gurasoek nahi izan zuten haurtzaro "normala" izan zezala.

Hiru urte beranduago Tarragonara aldatu zuten bere aita. Bi urtez bizi izan ziren herrian bertan kokatuta zegoen itsasargi batean "beraz, han farozain baten bizimodua ez zen bakardade eta isolamenduzkoa" azaltzen du. Eta bi urte beranduago hirugarren aldaketa. Oraingo honetan Mallorcara joango ziren, bere aitaren sorlekua.

"Han bizi izan nintzen inoiz egon naizen itsasargirik ikaragarrienean, Pollença-ko portuko badian, ziurtatzen du. Itsasargi isolatua, hara joateko Guardia Zibilaren kontrol bat pasa behar zen". Bere aita zer enkargatua, zonalde hartako beste itsasargiena ere bai, horien artean Formentor-eko itsasargi mitikoa "uharteko bigarren ezagunena, gaur egun jatetxea dena" gaineratzen du.

Marinak bere haurtzaroaren normaltasunaz hitz egiten duenean azpimarratzen du bere gurasoek ahal zuten guztia egin zutela bere egunerokotasuna bere adineko beste edozein haurrena bezalakoa izateko. Baina eskola eta jolasteko arratsaldeak, denbora-pasa nolabait bitxiekin partekatzen zituen: "garai hartatik maitasunez gogoratzen dudana da nire aitona eta aitarekin arrantzan orduak igarotzen nituela itsasargi inguruko arroketan, soka eta egur taulez pinuetan eginiko zabuetan kulunkatuz, makilekin jolasten, harriekin eta espazio ontzian joango banintz bezala gurpilekin jolasten, inork joaten ez zekien kala zoragarrietan igeri eginez, mendian beste aldera zegoen eta inork joaten ez zekien erromatar garaiko hondakinetatik paseatuz, maskota bezala geneukan ahuntza zainduz (hondakinetan abandonatuta aurkitu genuen eta etxera eraman genuen), leihoan eserita irakurtzen…"

Bere haurtzarotik zerbait negatiboa azpimarratzekotan etxe aldaketak izan ziren. Oraindik beste bat geratzen zen: "Gogoratzen dut nire amak, kurtso erdian, esan zidala berriz mugitu behar genuela. Negar asko egin nuen, ez soilik itsasargi hartan oso zoriontsu nintzelako eta eskolan ere integratuta sentitzen nintzelako, baizik eta itsasargiko etxe batera bizitzera gindoazelako". Hau da: kasu honetan itsasargiaren dorrea bera etxebizitzatik metro batzuetara kokatzen da, kai-mutur batean: bitartean, etxea bereizita dago eta etxe normal baten antzekoa da. Familiaren azkeneko etxe-aldaketa izan zen.

Aldaketak Marinaren integrazioa erraztu zuen. Orain, toki berezi batean bizitzeko zortea zeukan eta bide batez bere lagunengandik gertu egoteko, eta horrek erraztu zion lagunak eta bestelako jarduerak egiten distantziaren oztoporik gabe. "Han igaro dut nire bizitzaren erdia baino gehiago eta inoiz ez naiz oso desberdina sentitu eramaten nuen bizimoduagatik, justu nire gurasoak saiatu zirelako egoera ahalik eta gehien normalizatzen eta edozein haurrek bezalako bizitza izango zuen pertsona izan nendin" azpimarratzen du.

Baina egia dena da bere bizitzeko moduak bai irakatsi zizkiola balore desberdinak: Marinak onartzen du toki pribilegiatutan bizi ahal izan duela, bere aita etxean lanean eduki duela bederatzi urte bere zituen arte eta horrek asko erraztu zuela bien arteko harremana eta arreta ("orduan automatizatu ziren Balearretako itsasargi gehienak eta bulegora joaten hasi behar izan zuen" azaltzen du) eta, gainera, naturari lotuta bizitzeko zortea ere izan du. Gorabehera horiek eraman dute ezaugarri eta gaitasun batzuk garatzera, bere ustez, hiriko haur batek hain erraz garatzen ez dituenak: "orduak ematen ditut izarrei begira nire aitarekin, jolas sinbolikoa eta irudimena asko garatu nituen, irakurtzeko eta idazteko denbora asko izan dut, eguneko zein ordu den jakin dezaket zeruaren koloreagatik, badakit noiz egingo duen euria lainoen itxuragatik, arroketan erraz ibiltzen naiz, naturari errespetu osoa diot eta haren parte sentitzen naiz…"

Eta nola ez, itsasoarekiko mendekotasuna. Ez zen erabat konturatzen behar hori zeukala 23 urte zituela Bartzelonara bizitzera joan zen arte, orduan ez baitzeukan hain eskura bere egunerokotasunean. Hondartzatik egun batzuetan urruntzen bada bere aldartean eragina du, izan ere, beretzat itsasoa terapeutikoa da "nahiz gehiegizkoa eman dezakeen, pentsatzen dut niretzat daukan garrantziagatik dela".

Itsasargiei lotuta dagoen mitoa, hausnartzen du, bere gurasoek eta aitona-amonek eraman zuten bizimoduari gehiago dago lotuta. "Haiek bai bizi izan zirela erabat isolatutako tokietan eta lurrera (uharteetan bizi zirenean) edo hirira joaten ziren hilabete edo bi-hilabetean behin. Haiek bai bizi izan zirela elektrizitate eta ur edangarririk gabe 80. hamarkadara arte, eta kinkeez argia egiten zuten, arrantza egiten zuten gainsoldata bat ateratzeko eta beren seme-alaben ikasketak ordaindu ahal izateko. Haiek bai kontatzen dizkidatela inoiz nekatzen ez nauten istorioak" amaitzen du.

Marinaren bizitza beti egongo da itsasoari lotuta, kresalaren usainari, haizearen soinu eta itsasargien argiari. Ezin du saihestu, bere bi abizenak itsasargiei lotuta daude. Berak harro hitz egiten digu bere familiaz eta esaten digu bere izeba izan zela Espainiako lehen farozain emakumezkoa. "Batzuen eta besteen artean estatuko ia itsasargirik garrantzitsuenak igaro dituzte."